Dư âm ngày Tết với các món ăn tại Xứ Dừa

“Phương Nam chuộng nhất giống hoa này

Mỗi độ Xuân về nở đẹp thay

Năm cánh vàng mơ hong gió sớm

Một cành lộc biếc đón ban mai…”

Ca dao

Không khí Tết luôn làm cho chúng ta nôn nao, xao xuyến để tất bật chuẩn bị cho một năm mới thật tươi vui; phải chăng thời gian trôi quá nhanh mà Tết đến và rồi cũng đang qua như một làn gió nhẹ phản phất hương xuân. Tất cả đã đọng lại biết bao cảm xúc, là tâm trạng bồi hồi, lưu luyến bên những kỷ niệm đẹp và còn cả những món ăn đặc sắc mà chúng ta đã thưởng thức cùng gia đình. Đó chính là những dư âm ngày Tết không bao giờ quên tại Xứ Dừa.

Người dân Bến Tre nói riêng và Nam Bộ nói chung quan niệm ăn Tết là phải “xả láng” và rất “chịu chơi” để mừng một năm mới thật sung túc đúng với tính cách phóng khoáng của bà con nơi đây. Kinh tế ngày càng phát triển, những món ăn sang trọng, đẳng cấp cũng đã xuất hiện nhưng ngày Tết cổ truyền ở Xứ Dừa vẫn luôn mang đậm những nét truyền thống đã được tổ tiên lưu giữ qua nhiều thế hệ bởi những món ăn vô cùng giản dị nhưng vẫn đong đầy ý nghĩa, đã tạo nên những nét văn hóa trong ẩm thực ngày Tết tại Bến Tre và vẫn xuất hiện thường nhật trong năm tại các gia đình hay nhà hàng, quán ăn nơi đây.

Món canh khổ qua ngày Tết

Món ăn truyền thống đầu tiên không thể thiếu trong bữa cơm ngày Tết của người dân Xứ Dừa chính là thịt kho nước dừa hay còn gọi là thịt kho trứng, thịt kho hột vịt. Nhớ những cái Tết ngày xưa, khi kinh tế gia đình vẫn còn khó khăn thì vào đúng dịp Tết Nguyên đán mới được thưởng thức món ăn này, từng miếng thịt ba chỉ chín mềm hòa quyện cùng vị ngọt thanh, thơm lừng của nước dừa và ăn với cơm nóng kèm dưa giá, cải chua thì thật là ấm lòng, sảng khoái biết bao. 

Thịt kho nước dừa là một món ăn thuần Việt, mỗi vùng miền sẽ có cách chế biến khác nhau nhưng tại Bến Tre người dân thường phơi thịt qua một nắng trước khi kho để miếng thịt được săn chắc, lớp mỡ được trong hơn và phải kho bằng nước dừa xiêm cùng nước màu dừa tại Xứ Dừa này thì món thịt kho trứng mới có màu vàng nâu sóng sánh, đậm đà và bắt mắt. Món ăn này mang một ý nghĩa cho một năm mới vẹn toàn, sung túc vì miếng thịt kho được xắt vuông tượng trưng cho đất là âm còn hột vịt tròn tượng trưng cho trời là dương theo triết lý vuông tròn, âm dương hòa hợp. 

Đi kèm với món thịt kho nước dừa là món canh khổ qua với vị đắng bên ngoài nhưng đậm đà bên trong. Món ăn này ngoài khổ qua là nguyên liệu chính thì phần nhân, chúng ta có thể dùng thịt heo xay hoặc cá thác lác quết nhuyễn được nhồi cùng với mộc nhĩ, phần nhân phải đảm bảo độ dai, thơm ngon và vị đắng nhẹ, thanh ngọt, đậm đà của nước canh. Món canh khổ qua luôn xuất hiện trên mâm cỗ của các gia đình tại Bến Tre vì người dân muốn gửi gắm niềm hy vọng về sự suông sẻ, những khó khăn, vất vả của năm cũ sẽ đi qua để đón nhận nhiều điều may mắn, thuận lợi cho năm mới.

Mứt dừa non Bến Tre

Khách đến chúc Tết, người dân Bến Tre thường mời khách bằng những viên kẹo, cái bánh tuy giản dị nhưng thấm đậm tình quê. Vào ngày Tết, mỗi gia đình nơi đây đều có bánh tráng, bánh phồng, kẹo dừa và mứt dừa. Bánh tráng, bánh phồng khi nướng trên than củi sẽ rất giòn, thơm ngon khiến cho chúng ta chỉ muốn ăn mãi không thôi vì bánh được làm từ bột gạo cùng nước cốt dừa kết hợp nhiều nguyên liệu đa dạng khác như: sữa, hành lá, mè trắng,…. Mứt dừa cũng là một loại mứt rất dễ gây nghiện tại Bến Tre, từng miếng mứt dừa trắng được kết tinh với đường, sữa cùng nhiều màu sắc bắt mắt như: màu xanh của lá dứa, màu cam của cà rốt, màu đỏ của quả gấc, màu tím của bắp cải tím,… không chỉ đẹp mà còn rất bùi béo, dẻo thơm. 

Ngoài ra, kẹo dừa cũng là loại kẹo truyền thống và không thể thiếu trong mỗi dịp Tết tại Bến Tre. Kẹo dừa được làm từ mạch nha, nước cốt dừa, đường cát và để tăng thêm hương vị, người thợ sẽ cho thêm đậu phộng, lá dứa, sầu riêng,…. Vào những ngày xuân, khi tiết trời se lạnh thì chỉ cần vài viên kẹo dừa ngọt mềm, béo ngậy cùng một bình trà nóng thì đúng là hương vị Xứ Dừa như tan ngay trong miệng, khiến cho những ai lần đầu thưởng thức cũng đều nhớ mãi không thôi. Đây là những món quà đặc sản của Bến Tre thường xuyên có mặt tại các điểm dừng chân tham quan du lịch và mua sắm.

Cứ mỗi dịp xuân về, ngoài những món ăn truyền thống kể trên thì mỗi nhà tại Bến Tre sẽ có thêm một vài món ăn khác tùy vào sở thích và điều kiện kinh tế của từng gia đình như: củ kiệu tôm khô, chả giò, chả lụa, lạp xưởng, cháo gà ta thả vườn, cơm trái dừa, gỏi củ hũ dừa tôm thịt, tép rang dừa, cá tai tượng chiên xù dùng kèm với bún và bánh tráng, canh giò heo nấu măng,…

Những ngày Tết trong mùa xuân Canh Tý năm 2020 đã đi qua nhưng ắc hẳn dư âm bên những món ăn ngon vẫn còn đọng lại tại từng nhà ở Xứ Dừa. Cuộc sống ngày càng hiện đại, chúng ta sẽ không cần phải chờ đến ngày Tết mới có thể thưởng thức những món ngon này mà mỗi nhà tại nơi đây đều sẽ làm và thưởng thức trong năm. Khi du khách đến với Xứ Dừa cũng có thể tìm thấy các món ngon ở các quán ăn, nhà hàng, khách sạn, các điểm du lịch,… tại Bến Tre với giá cả rất phải chăng cùng cách phục vụ thật tận tình, hiếu khách đúng chất miệt vườn dân dã./.

Tường Vi